ปัจจุบันกระทรวงสาธารณสุข กำลังมีการเร่งฉีดวัคซีนโควิด-19 ให้กับประชาชนกลุ่มต่างๆ คำถามที่คนส่วนใหญ่อยากรู้คือ ต้องตรียมดูแลสุขภาพ ก่อน-ระหว่าง-และหลังฉีดวัคซีนโควิด-19 อย่างไร เพื่อให้ผลการทำงานของวัคซีนมีประสิทธิภาพสูงสุด และลดความเสี่ยง และผลข้างเคียง รวมถึงอาการไม่พึงประสงค์จากการฉีดวัคซีน
การปฏิบัติตน ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน COVID-19
ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือ มียาประจำที่ต้องรับประทาน ควรปรึกษาแพทย์ประจำตัวก่อน สองวัน ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน ให้งดออกกำลังกายหนัก หรือยกน้ำหนัก และนอนพักผ่อนให้เพียงพอ รักษาสุขภาพกายแข็งแรง ทำจิตใจให้สบาย หากเจ็บป่วย มีไข้ ไม่สบาย ให้เลื่อนการฉีดวัคซีนออกไปก่อนอย่างน้อย 1-2 สัปดาห์ ดื่มน้ำเปล่าเยอะๆ และงดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อย่างน้อย 1 วัน รับประทานอาหารให้เรียบร้อย หากมียารักษาโรคประจำตัวก็ให้รับประทานได้เลย
การปฏิบัติตนระหว่างเข้ารับการฉีดวัคซีน COVID-19
เมื่อถึงวันนัดหมายควรไปถึงสถานที่ฉีดก่อนเวลาอย่างน้อย 30 นาที สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาด และเว้นระยะห่าง เตรียมบัตรประชาชน ข้อมูลการลงทะเบียน ข้อมูลสุขภาพ เพื่อความสะดวกรวดเร็ว เจ้าหน้าที่ตรวจวัดอุณหภูมิร่างกาย ความดันโลหิต และค่าออกซิเจนในเลือด ก่อนรับการฉีดวัคซีน สวมใส่เสื้อผ้าที่สะดวกต่อการฉีดวัคซีน และฉีดแขนข้างที่ไม่ค่อยถนัด หากมีโรคประจำตัวหรือ มียาที่ต้องรับประทานประจำ โดยเฉพาะยากดภูมิหรือยาที่มีผลทำให้หลอดเลือดหดตัว เช่น ยารักษาโรคไมเกรน กลุ่ม ergotarmine ควรปรึกษาแพทย์หรือแจ้งพยาบาลก่อนรับวัคซีน
การปฏิบัติตนหลังรับการฉีดวัคซีน COVID-19
พักรอดูอาการที่โรงพยาบาลหรือจุดที่ฉีดวัคซีน 30 นาที ก่อนกลับบ้าน หากมีอาการผิดปกติ เช่น เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หรือมีอาการรุนแรง เช่น ชาครึ่งซีก แขนขาอ่อนแรง ปากเบี้ยว ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่และพบแพทย์ทันที พยายามอย่าเกร็งแขนข้างที่ฉีดวัคซีน หรือใช้แขนยกของหนักๆ อย่างน้อย 2 วัน ถ้ามีไข้ หรือปวดเมื่อยมาก ให้รับประทานยาพาราเซตามอลขนาด 500 มิลลิกรัม ได้ 1 เม็ด และรับประทานซ้ำได้โดยห่างกัน 6 ชั่วโมง (ห้ามรับประทานยาพวก Brufen, Arcoxia, Celebrex เด็ดขาด) เมื่อพักรอดูอาการครบ 30 นาที เจ้าหน้าที่จะทำการวัดความดันโลหิตอีกครั้งก่อนกลับ และเมื่อกลับบ้านแล้วยังต้องสังเกตอาการของตัวท่านเองต่ออีก 48-72 ชั่วโมง บางรายอาจพบผลข้างเคียงเกิดขึ้น โดยส่วนใหญ่จะเป็นผลข้างเคียงเฉพาะที่ เช่น อาการปวด บวม บริเวณที่ฉีด และผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรง เช่น ไข้ต่ำๆ เมื่อยล้า หรือ มีลมพิษ ซึ่งหลังจากได้รับวัคซีนครึ่งชั่วโมง – 2 ชั่วโมง อาการจะค่อยๆ ลดลง แต่ถ้าไข้ขึ้นสูงมาก แขนขาอ่อนแรง ชาครึ่งซีก ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด ควรกลับไปโรงพยาบาล หรือโทร 1669 เพื่อประเมินอาการทันที
โดยข้อปฏิบัติเหล่านี้ ถือเป็นแนวทางที่ควรทำตามอย่างเคร่งครัด เพื่อลดผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 ทั้งนี้ หลังจากได้วัคซีนเข็มแรกควรเตรียมตัวสำหรับการนัดหมายฉีดวัคซีนเข็มที่สอง ทั้งนี้ทุกคนยังคงต้องสวมหน้ากากรักษาระยะห่างและล้างมือทั้งก่อนระหว่างและหลังการฉีดวัคซีน
ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก : กรมควบคุมโรค
